ความเป็นมา: โรคจมูกอักเสบเป็นโรคที่พบบ่อย และมีอุบัติการณ์เพิ่มขึ้นทั่วโลก ซึ่งยาพ่นสเตียรอยด์ ทางจมูกถือเป็นยาหลักในการรักษาโรคนี้ การพ่นยานสเตียรอยค์ทางจมูกอย่างถูกต้องจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการรักษาและช่วยลดผลข้างเคียงจากการใช้ยาได้มากขึ้น

วัตถุประสงค์: เพื่อเปรียบเทียบอัตราความถูกต้องของการพ่นยาสเตียรอยด์พ่นจมูก โดยการสอนด้วยแพทย์และการดูวิดีโอ และเพื่อทราบถึงขั้นตอนการพ่นยาที่มีความผิดพลาด ในผู้ป่วยเด็กโรคจมูกอักเสบในโรงพยาบาลชลบุรี

วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาแบบ Randomized controlled trial ในผู้ป่วยโรคจมูกอักเสบอายุ 2 ถึง 15 ปี ที่พ่นยาพ่นสเตียรอยด์ทางจมูกผิดวิธี ตั้งแต่เดือนกรกฎาคม พ.ศ.2563 ถึงกรกฎาคม พ.ศ. 2564 โดยถูกสุ่มเป็นกลุ่มที่ได้รับการสอนวิธีการพ่นยาโดยแพทย์และกลุ่มที่ได้รับการสอนโดยวิธีดูวิดีโอ จากนั้นจะมีการประเมินวิธีการพ่นยาหลังการสอนทันที โดยถ้ายังพ่นผิดวิธี จะได้รับการสอนโดยวิธีเดิมและประเมินซ้ำหลังการสอน

ผลการศึกษา: มีผู้ป่วยทั้งหมด 60 ราย ถูกสุ่มเป็นกลุ่มที่ได้รับการสอนพ่นยาโดยแพทย์และโดยวิธีการดูวิดีโอ กลุ่มละ 30 ราย เรื่องความถูกต้องในการพ่นยาสเตียรอยด์ทางจมูก พบว่าขั้นตอนที่ทำถูกต้องน้อยที่สุดคือ ขั้นตอนที่ 8 (นำปลายหัวพ่นออกจากจมูก พร้อมกับหายใจออกทางปาก) โดยทำถูกต้องร้อยละ 5 รองลงมาคือ ขั้นตอนที่ 7 (ในขณะสูดลมหายใจเข้าทางจมูก ให้กดแป้นกดยาหนึ่งครั้งจนสุดด้วยแรงพอควร) ทำถูกต้องร้อยละ 46.7 โดยทั้งสองกลุ่มมีขั้นตอนการพ่นยาที่ถูกต้องไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ หลังจากผู้ป่วยและผู้ดูแลได้รับการสอนวิธีการพ่นยา พบว่าอัตราความถูกต้องในการพ่นขาทุกขั้นตอนหลังได้รับการสอนโดยแพทย์และโดยการดูวิดีโอ ไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (ร้อยละ 100 และ ร้อยละ 96.7, p=1) มีเพียงผู้ป่วย 1 รายที่ยังพ่นยาไม่ถูกต้องหลังได้รับการสอน โดยการคูวิดีโอครั้งแรก จึงได้รับการสอนโดยวิธีเดิม และประเมินช้ำครั้งที่สอง หลังจากนั้นพบว่าพ่นยาได้ถูกต้องทุกขั้นตอน จึงไม่มีผู้ป่วยรายใดที่ถือว่าเป็นความล้มเหลวในการสอนพ่นยา

สรุป: การให้ความรู้เรื่องการพ่นยาพนสเตียรอยด์ทางจมูก สามารถทำให้ผู้ป่วยและผู้ดูแลพ่นยาได้ถูกต้องมากขึ้น โดยการให้ความรู้โดยการดูวิดีโอสามารถทดแทนกา สอนโดยแพทย์ได้ สำหรับการใช้สื่อวิดีโอนั้น เป็นวิธีที่มีประโยชน์ ใช้งานง่าย และสามารถดูช้ำเพื่อทบทวนได้ตลอดเวลารวมถึงช่วยลดภาระงานของบุคลากรทางการแพทย์ได้เป็นอย่างดี อย่างไรก็ตาม ควรมีการตรวจสอบวิธีการพ่นยาของผู้ป่วยและผู้ดูแลโดยแพทย์อย่างสม่ำเสมอ เมื่อมาตรวจติดตามอาการ เพื่อเน้นช้ำความสำคัญของการพ่นยาที่ถูกต้อง เพื่อช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการใช้ยาและลดผลข้างเคียงจากการใช้ยาได้